Zioła 30.10.2023

Jak wygląda barwinek pospolity? Jakie ma właściwości lecznicze?

Robiąc research do tego wpisu mocno zastanawiałem się nad tym barwinkiem. Mam z nim trochę problem, bo jest to jednak roślina lecznicza, ale nie do końca do samodzielnego zbioru i zastosowania w domu (co innego do zbioru w celu własnoręcznego przygotowania zielnika :)) Postanowiłem więc co nieco o nim napisać. Pamiętajcie jednak, że ten wpis będzie miał charakter bardziej informacyjny, aniżeli poradnikowy!

Zaznaczę to już na wstępie – barwinka pospolitego samodzielnie nie zbieramy i nie wykorzystujemy!

Barwinek pospolity – właściwości lecznicze

Barwinek pospolity jest bogaty w związki o zbiorczej nazwie alkaloidy indolowe, między innymi winkaminę, izowinkaminę i pochodne eburnaminy. Obecność tych związków warunkuje działanie hipotensyjne, czyli obniżające ciśnienie krwi. W niektórych krajach izolowane związki z barwinka są stosowane w postaci leków do leczenia nadciśnienia i zaburzeń krążenia mózgowego.

W Polsce stosowane są leki zawierające syntetyczne pochodne winkaminy, na przykład winpocetyna. Preparaty te dostępne są na receptę! Stosowane są w schorzeniach związanych z:

Tu pozwolę sobie na małą dygresję.

Pracując w aptece często spotykałem się z praktyką “pożyczania” leków od członka rodziny czy sąsiada – nie wolno tego robić! Nie każdy lek, który pomógł sąsiadce spod trójki pomoże i Tobie. W przypadku leczenia zdaj się na swojego lekarza.

Nigdy nie stosuj na własną rękę preparatów na receptę, ponieważ możesz sobie zaszkodzić!

Barwinek pospolity – czy jest trujący?

Tak, jest to roślina trująca. Spożywanie jej może spowodować zatrucia pokarmowe, a w poważniejszych sytuacjach zaburzenia krążenia i serca.

Dlatego stanowczo odradzam samodzielne zbieranie i wykorzystywanie w celach leczniczych barwinka pospolitego u każdego, czy to dziecko, kobieta w ciąży czy zdrowy dorosły. Nie każda roślina lecznicza nadaje się do domowego leczenia.

***

Jak wygląda barwinek pospolity?

gatunek: Barwinek pospolity (łac. Vinca minor)
rodzina: toinowate (łac. Apocynaceae)

Barwinek pospolity to mała zimozielona krzewinka o płożących się pędach. Ma błyszczące eliptyczne liście o krótkich ogonkach. Roślina zakwita od marca do maja na jasnofioletowo lub niebiesko, a kwiaty przypominają wir złożony z pięciu płatków.

Gdzie można spotkać barwinka pospolitego?

Barwinek pospolity to roślina cieniolubna – można ją zatem spotkać w lasach, głównie liściastych. Często porasta duże połacie terenu, tworząc zielone dywany. Występuje na terenach nizinnych całej Polski.

Barwinek pospolity – czy jest pod ochroną?

Kiedyś, ze względu na częste przesadzanie tej rośliny ze stanowisk naturalnych do domowych ogródków, był objęty częściową ochroną gatunkową. Od 2014 roku nie podlega już ochronie, co nie oznacza, że możemy go sobie, ot tak wykopać z lasu i posadzić w ogródku!

Barwinek pospolity – trochę o surowcu

Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie jest ziele barwinka pospolitego (łac. Vincae  minoris herba). Stosowany jest w przemyśle farmaceutycznym do pozyskiwania substancji czynnych o działaniu leczniczym.

Surowiec zbierany jest z upraw od maja do sierpnia, a następnie suszony w odpowiednich warunkach.

Barwinek pospolity do ogródka? Czyli samodzielna uprawa

Oczywiście! Super sprawdza się jako roślina ozdobna, obecnie w sklepach ogrodniczych dostępnych jest mnóstwo odmian uprawnych o różnej barwie liści i kwiatów. Świetnie radzi sobie w zacienionych miejscach, tam gdzie inne rośliny mogą mieć problem.

Inne gatunki barwinka – czy występują w Polsce?

Barwinek pospolity to obecnie jedyny gatunek barwinka dziko rosnący w Polsce. Jak już wspomniałem, mamy do dyspozycji mnóstwo odmian ozdobnych do uprawy domowej.

Z innych ciekawych odmian barwinka zasługujących na uwagę należy wymienić barwinka różyczkowego (łac. Catharanthus roseus G. Don. inaczej Vinca rosea). Wyglądem przypomina barwinka pospolitego, jednak ma nieco większe kwiaty. Jest charakterystyczny dla krajów tropikalnych, a pochodzi z Madagaskaru. W Polsce prowadzone były próby uprawy doświadczalnej, jednak z różnym skutkiem. To właśnie on jest głównie wykorzystywany w przemyśle farmaceutycznym do izolowania związków czynnych, ze względu na ich dużą koncentrację.

Zdrowotności!

Pan Tabletka

P.S. Jeżeli robicie zielnik, to polecam serdecznie te prasy do suszenia roślin (klik!). Uwierzcie mi, bardzo ułatwiają sprawę!

P.S. 2 Widzieliście już te smakowite wpisy o malinie (klik!), jeżynie (klik!) i jabłoni (klik!)? Jeśli nie, to polecam!

Źródła

1.Kohlmünzer, S., Farmakognozja. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 470-471.
2.Ożarowski, A., Jaroniewski, W. and Płuciennik, A., 1989. Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Warszawa: Instytut Wydawniczy Zwiazkóv ZAwodowycyh, s. 395-397.
3.Farahanikia, B., Khanavi, M., Pourmoslemi, S., Hadjiakhoondi, A. and Ostad, S., 2010. Cytotoxicity of Vinca minor. Planta Medica, 76(05).
4.Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20140001409/O/D20141409.pdf

Udostępnij
Polub
Skomentuj

Zobacz również...

Zioła

Napar z jabłka i rozmarynu – pyszna jesienna herbatka

Czytaj dalej
Zioła

Kilka słów o buku zwyczajnym. Na co był stosowany?

Czytaj dalej
Zioła

Dereń jadalny i jego owoce – na co go stosować?

Czytaj dalej
Zioła

Jeżyny i ich właściwości. Sok z jeżyn i nalewka z jeżyn.

Czytaj dalej
Zioła

Głóg jednoszyjkowy i głóg dwuszyjkowy – jak je odróżnić?

Czytaj dalej