Dereń jadalny, zwany również dereniem właściwym, jest dość zapomnianym krzewem. Kiedy myślimy o krzewie owocowym, przeważnie w pierwszej kolejności na myśl przychodzi nam dzika róża. O dereniu pomyślimy rzadko, by nie powiedzieć wcale – i całkiem niesłusznie, bo z jego owoców również możemy pozyskać różnego rodzaju przetwory. Pozostaje tylko pytanie, w jakiej sytuacji się one sprawdzą – na to postaram Ci się odpowiedzieć w poniższym wpisie.
Spis treści
Dereń ma kilka różnych działań leczniczych, a ich profil jest uzależniony od tego, którą część krzewu wykorzystamy.
Kora derenia ma działanie przeciwgorączkowe. Napary z niej są stosowane w leczeniu malarii. Dodatkowo, przypisuje się jej działanie wzmacniające na żołądek oraz gaszące pragnienie.
Natomiast kwiaty derenia bywają wykorzystywane w leczeniu biegunek.
Głównym surowcem pozyskiwanym jednak z derenia jadalnego są jego owoce. Są one bogatym źródłem irydoidów, antocyjanów oraz flawonoidów. Najczęściej wykorzystuje się je w leczeniu biegunek, stanów zapalnych jelit, gorączki, a także w przypadku infekcji dróg moczowych i kamicy nerkowej.
Na ten moment, trwają również badania pod kątem ich działania w cukrzycy typu drugiego.
Jak to często w świecie roślin bywa, nie każdy gatunek będący przedstawicielem tego samego rodzaju ma takie samo działanie lub jest tak samo bezpieczny dla naszego organizmu.Tak samo jest w przypadku dereni. Tylko dwa derenie mają jadalne owoce – dereń właściwy i dereń lekarski (łac. C. officinalis). W parkach można również spotkać derenia świdwę (łac. C. sanguinea), którego owoce nie są jadalne. Można je jednak łatwo odróżnić – mają czerwono-fioletową barwę.
***
gatunek: Dereń jadalny (łac. Cornus mas)
rodzina: dereniowate (łac. Cornaceae)
Dereń jadalny jest uważany za krzew lub małe drzewko – przeważnie osiąga wysokość od 2 do 6 metrów. Bardzo rzadko zdarza się jednak, że może urosnąć nawet do 8 metrów.
Ma on naprzemianległe liście o eliptyczno-podłużnym kształcie, co więcej są one długo zaostrzone, a na ich spodniej stronie znajdują się włoski – przypominają one w pewien sposób wełnę. Kwiaty derenia charakteryzują się czterokrotną budową. Są zebrane w proste baldachy, oraz posiadają 4 listki okrywające – przeważnie żółtozielone.
Dereń jadalny występuje głównie w Europie Środkowej i Południowej. Bardzo rzadko można go również spotkać na południu Niemiec. Niestety w Polsce nie występuje on naturalnie, co jednak nie oznacza, że nie możemy na niego natrafić.
Dereń jest krzewem często sadzonym w parkach, a nawet w przydomowych ogrodach.
Jeśli jesteśmy na wakacjach i chcemy znaleźć derenia jadalnego, to powinniśmy szukać w słonecznych i suchych zaroślach, czy też w lasach liściastych. Preferuje gleby skaliste, gliniane, czy też te bogate w wapń.
Kwiaty derenia pojawiają się przeważnie w marcu (a w niektórych przypadkach nawet już w lutym) i są obecne aż do kwietnia. Na uwagę zasługuje fakt, że dzieje się to jeszcze przed pojawieniem się liści.
Jeżeli natomiast chcemy zdobyć jego owoce, które świetnie sprawdzają się w różnego rodzaju domowych przetworach, musimy poczekać aż do września – to wtedy dereń wykształca czerwone owoce zebrane w niewielkie grona. Na ich pozyskanie mamy czas aż do października.
Zdrowotności!
Pan Tabletka
P.S. Wspomniałem w tym wpisie dziką różę. Jeśli chcesz się dowiedzieć o niej więcej, zapraszam tutaj (klik!).
P.S. 2 Czy zaopatrzyliście się już w zapasy składników na Biały Napar (klik!), Złote Mleko (klik!) i Turborosół (klik!)? Jeśli nie to gorąco zachęcam!
1.Grau J., Jung R., Munker B.: Leksykon przyrodniczy. Zioła i owoce leśne, Świat Książki, Warszawa, 1996, s. 28.
2. Hosseinpour-Jaghdani F., Shomali T., Gholipour-Shahraki S., Rahimi-Madiseh M., Rafieian-Kopaei M.: Cornus mas: a review on traditional uses and pharmacological properties. Journal of Complementary and Integrative Medicine, 2017, 14(3).
3. Kremer B. P.: Przewodnik. Drzewa i Krzewy. Wyd. Multico, Warszawa, 1998, s. 34.
