Jeżyny i ich właściwości. Sok z jeżyn i nalewka z jeżyn.

Jeżyna fałdowana to kolejna roślina, która kojarzy mi się z dzieciństwem, pamiętam jak całą rodzinką zbieraliśmy leśne jeżyny na pyszny domowy sok. Hmm, w sumie jakby się tak zastanowić, to mam sporo miłych wspomnień związanych z domem i ziółkami. Ale wróćmy do jeżyny.

Jakie właściwości ma jeżyna fałdowana?

Liście jeżyny fałdowanej są surowcem głównie garbnikowym, oprócz tego zawierają proantocyjanidyny i kwasy organiczne.

Wykazują działanie:

• ściągające
• przeciwbiegunkowe
• hamujące krwawienia.

Owoce jeżyny są bogatym źródłem cukrów, antocyjanów – stąd ciemny kolor owoców, kwasów organicznych, pektyn i witaminy C.

Na co możemy zastosować jeżynę?

Liść jeżyny fałdowanej ze względu na obecność garbników dobrze sprawdzi się jako środek stosowany w:

• łagodnych biegunkach
• stanach zapalnych jamy ustnej i gardła w mieszankach ziołowych.

Owoce jeżyny możemy wykorzystać do produkcji domowych przetworów, takich jak sok z jeżyn, dżemy czy nalewka z jeżyn.

Przepisy na przetwory z jeżyn

Herbata z liści jeżyn

Stosować 3-4 razy dziennie po pół szklanki do picia lub do przemywania skóry.

Domowy sok z jeżyn

Sok z jeżyn można popijać z wodą lub stosować jako dodatek do herbaty.

Przygotowanie herbaty z liści jeżyn

• Do przygotowania odwaru wystarczy wziąć 1,5 łyżki suszonych liści jeżyn.
• Następnie zalać je 2 szklankami wody i gotować przez 3 minuty, ostudzić, przecedzić i można pić.
• Stosować w dolegliwościach przewodu pokarmowego związanych z biegunką, bólem brzucha lub do okładów na skórę w łagodnych stanach zapalnych.

Przygotowanie domowego soku z jeżyn

• Umyte jeżyny (1 kg) wsyp do dużego słoika i zasyp cukrem (700 g), następnie przykryj pokrywką lub gazą – odstaw na około tydzień, aż puszczą sok.
• Po tym czasie odcedź sok i przelej go do wyparzonych słoiczków.
• Możesz zapasteryzować sok, aby dłużej postał, w tym celu zagotuj słoiki z sokiem przez około 15 minut.
• Odstaw słoiki z sokiem do góry dnem do zaciągnięcia.
• Można też od razu zagotować jeżyny z cukrem aż puszczą sok i przełożyć do słoiczków lub skorzystać z sokownika – to nieco szybsza metoda.

Sok z jeżyn to świetny, rozgrzewający dodatek do herbaty, sprawdzi się na pewno na początku przeziębienia lub jako poprawiacz nastroju w zimne, jesienne i zimowe dni. Tak samo podziała sok z malin – a przepis na sok z malin znajdziesz tutaj (klik!). Jeśli natomiast interesuje Cię, jakie właściwości lecznicze posiada malina, zerknij tutaj (klik!).

Domowa nalewka z jeżyn

Uwaga! To przepis tylko dla dorosłych. Nie jest trudny w wykonaniu i nie ma przy tym dużo roboty.

Będziesz potrzebować:

• 0,5 kg najlepiej świeżych jeżyn, możesz też użyć mrożonych.
• 0,5 litra wódki lub dobrego rumu
• 0,3 kg drobnego cukru białego lub trzcinowego.
• duży słoik

Wykonanie:

• Umyte owoce zalej alkoholem i odstaw w dużym słoiku na około 2 tygodnie w zacienionym miejscu.
• Po tym czasie dosyp cukier – niech postoi tak tydzień.
• Mieszaj od czasu do czasu do rozpuszczenia cukru.
• Nalewkę przecedź przez sitko i przelej do butelek – im dłużej leżakuje, tym będzie miała pełniejszy smak.

Komu można podawać jeżyny?

Co do odwarów z liści jeżyny u kobiet w ciąży i karmiących należy zachować ostrożność – najlepiej skonsultować stosowanie z lekarzem.

Tak samo u dzieci, nie ma tu jakichś konkretnych ograniczeń wiekowych – trzeba tu podejść zdroworozsądkowo. Na zaburzenia żołądkowo-jelitowe u dzieci są inne, dużo skuteczniejsze preparaty.

Co do owoców i przetworów z owoców to spokojnie można je podawać nawet małym dzieciom, są fajnym uzupełnieniem posiłków. Oczywiście nie mówię tu o nalewkach – to tylko dla dorosłych i w rozsądnych ilościach.

***

Jak wygląda jeżyna?

gatunek: Jeżyna fałdowana (łac. Rubus plicatus)
rodzina: różowate (łac. Rosaceae)

Jeżyna to krzew kolczasty, zazwyczaj dorastający do 1,5 m wysokości. Ma długie, czerwone,  płożące się po ziemi pędy, w które można się nieźle zaplątać przedzierając się przez leśne gęstwiny :). Liście jeżyny są pierzastozłożone, od spodu jasne, mocno owłosione, u góry zaś ciemno zielone. Owoce jeżyny są czarne, złożone z kilkunastu małych kuleczek – są bardzo smaczne, pojawiają się w sierpniu. Jeżyna zakwita od czerwca do lipca, a jej kwiaty są białe i niepozorne.

Gdzie można spotkać jeżyny?

Jeżynę fałdowaną bez trudu znajdziemy w lasach, na miedzach, w zaroślach i przydrożach. Powszechnie występuje na terenie całej Europy, na terenach nizinnych i w dolnych partiach gór.

Jeżyna fałdowana – czyli o surowcu

Surowcem leczniczym, pozyskiwanym z jeżyny są jej liście (łac. folium Rubi fruticosi). Liście zbierane są nie tylko z jeżyny pofałdowanej, ale i z innych gatunków równocennych, ponieważ często tworzy ona mieszańce międzygatunkowe. Liście najlepiej zbierać od maja do sierpnia, a następnie suszyć w suchym i przewiewnym miejscu.

Można, i nawet trzeba zbierać też owoce jeżyny 🙂 a potem zrobić z nich sok. Na jeżyny wybieramy się od sierpnia do września, przed zbiorem warto się zabezpieczyć środkami na owady i zabrać ze sobą rękawiczki, ponieważ można się mocno pobrudzić podczas zbierania. A takie plamy ciężko schodzą – wiem, co mówię 🙂

Czy można samodzielnie uprawiać jeżynę?

Oczywiście, że tak, i nawet nie jest to trudne zadanie. Krzaczki jeżyny możemy zakupić w sklepach ogrodniczych czy przez internet. Lubi jasne, nasłonecznione stanowiska osłonięte od wiatru. Można ją uprawiać zarówno na balkonie, jak i w domowym ogródku, a najlepiej rośnie na podporach.

Zdrowotności!

Pan Tabletka

P.S. Sezon na przeziębienia się już zaczął – polecam zaopatrzyć się w zapasy składników do przygotowywania Białego Naparu (klik!), Turborosołu (klik!) i Złotego Mleka (klik!).

Żródła

1.Ożarowski, A., Jaroniewski, W. and Płuciennik, A., 1989. Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Warszawa: Instytut Wydawniczy Zwiazków Zawodowycyh, s. 184-185.
2. Kohlmünzer, S., Farmakognozja. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 251