Glistnik jaskółcze ziele, a właściwie sok z glistnika, był niegdyś stosowany leczniczo i wiele się słyszy o tym, jakie glistnik ma właściwości. Czy glistnik na kurzajki i brodawki jest skuteczny? We wpisie odpowiemy też sobie na pytanie, czy glistnik na raka to prawda czy tylko mit? Co kryje w sobie ziele glistnika i dlaczego może być niebezpieczne?
Spis treści
Glistnik jest ziołem które wykorzystywane było już w starożytnej Grecji i Rzymie. Przez długie lata i epoki przypisywano mu wszelkie właściwości, od środka na robaki, przez lek na choroby wątroby aż po działania przeciwnowotworowe!
Moi czytelnicy na szczęście dobrze wiedzą, że nie ma cudownego panaceum na wszelkie dolegliwości! Czego więc możemy się spodziewać po jaskółczym zielu glistnika?
Glistnik jest bogaty w alkaloidy – jest to dość ciekawa grupa związków, zwykle o silnym działaniu, nierzadko szkodliwa i trująca. Wiele z nich wykorzystuje się dziś w lecznictwie w postaci czystych substancji, część służyła jako prekursory do wynalezienia nowych leków.
W glistniku znajdziemy zatem alkaloidy takie jak chelidonina, chelerytryna, sangwinaryna czy berberyna. Wykazują one działania:
Ponadto ziele glistnika może wykazywać działania przeciwbólowe (również w bólach menstruacyjnych) oraz nasenne.
Właściwości glistnika uzasadniają jego zastosowanie w łagodnych schorzeniach wątroby, szczególnie związanych z niedostateczną produkcją żółci. Ponadto mógł być stosowany w stanach skurczowych przewodu pokarmowego, gdzie normalizował perystaltykę jelit.
Chcesz poznać więcej roślin stosowanych na trawienie? Sprawdź cykorię podróżnika (klik!), miętę pieprzową (klik!) i mniszka lekarskiego (klik!).
Pomimo iż poszczególne alkaloidy z ziela glistnika w badaniach in vitro wykazują działanie przeciwnowotworowe, nie potwierdzono tego efektu w organizmie (in vivo). Ponadto istnieje obawa, że efekt cytotoksyczny alkaloidów z glistnika może obejmować nie tylko komórki nowotworowe, ale także zdrowe komórki gospodarza.
Tradycyjnie świeży sok z glistnika stosuje się na brodawki i inne zmiany skórne (m.in. kurzajki). Dermatolodzy są jednak zgodni co do wątpliwej skuteczności tej metody i braku przewagi nad istniejącymi terapiami.
Niestety, ze względu na zgłaszane przypadki hepatotoksyczności oraz innych działań niepożądanych związanych z stosowaniem glistnika, nie zaleca się jego stosowania pod żadną postacią bez konsultacji lekarskiej, najlepiej z specjalistą w dziedzinie fitoterapii. Szczególnie niebezpieczne są stężone preparaty, takie jak olejek czy nalewka.
Problematyczny jest również sam surowiec – w zależności od warunków w jakich rośnie, czasu zbioru, sposobu suszenia i przechowywania aż w końcu w zależności od wykorzystanej części rośliny zawartość alkaloidów jest zmienna, a różnice mogą być znaczne.
W wielu krajach, w tym i w Polsce nie ma obecnie leków zawierających jaskółcze ziele, w innych dostępny jest jako składnik preparatu złożonego, często dostępnego tylko na receptę.
Glistnika powinny wystrzegać się:
Znamy inne, bezpieczniejsze zioła, które pokrywają właściwości glistnika, a w dodatku są skuteczniejsze lub przynajmniej równie skuteczne.
***
gatunek: Glistnik jaskółcze ziele (łac. Chelidonium majus)
rodzina: Makowate (łac. Papaveraceae)
Glistnik to bylina dorastająca do 50 cm wysokości. Ma mocno rozgałęziona łodygę i liście pierzastosieczne. Po zakwitnięciu zobaczymy piękne żółte kwiaty, zebrane w baldaszki po ok. 5 sztuk. Ma osobliwie wyglądające owoce – podłużną torebkę sterczącą do góry, przypominającą wyschnięty strąk.
Jest pewien sposób by jednoznacznie upewnić się że to, co podejrzewamy o bycie glistnikiem nim jest. Roślina posiada tak zwany sok mleczny – w przypadku glistnika, jest on barwy od żółtej do pomarańczowo-czerwonej. Kolor soku glistnika jest zależny od wieku rośliny a także od tego, którą jej część przełamiemy (najmłodsze szczytowe partie rośliny mają jaśniejszy kolor soku niż najstarsze, będące tuż przy ziemi).
Jego drugie imię to jaskółcze ziele – wzięło się ono z faktu, iż roślina zakwita wraz z przylotem jaskółek do polski (maj/czerwiec), a zamiera w okolicach października – wraz z odlotem jaskółek.
Roślina upodobała sobie gleby bogate w azot – wysypiska śmieci, stanowiska ruderalne, tarnina i okolice bzów czarnych. Występuje na całym terenie nizinnym. Jeżeli już zdecydowaliśmy się na zbiór, to ze stanowisk naturalnych. Najlepiej zbierać rośliny względnie młode, w okresie kwitnienia. Do celów leczniczych wykorzystuje się suszone ziele glistnika (Chelidonii herbae) a raczej wykorzystywano. Suszenie glistnika jest problematyczne, bo trzeba to zrobić w jak najkrótszym czasie, najlepiej w temperaturze 60 stopni C. Niższe temperatury i dłuższe czasy skutkują czernieniem surowca, co jest związane z niekorzystnymi przemianami chemicznymi.
Zdrowotności!
Pan Tabletka
P.S. Czy znasz te lniane produkty? Jakość pierwsza klasa i super zastosowania! Polecają się worek do przechowywania chleba (klik!), woreczek na Gałganek Aliny (klik!) i EkoTorba na zakupy (klik!) 🙂
1. Sterling J.C., Gibbs S., Haque Hussain S.S., Mohd Mustapa M.F., Handfield-Jones S.E. British Association of Dermatologists’ guidelines for the management of cutaneous warts 2014. Br J Dermatol. 2014 Oct;171(4):696-712.
2. Zielińska, S. (2018). Greater Celandine’s Ups and Downs−21 Centuries of Medicinal Uses of Chelidonium majus From the Viewpoint of Today’s Pharmacology. Frontiers In Pharmacology, 9. https://doi.org/10.3389/fphar.2018.00299 (dostęp 25.04.2022)
3. Migas, P., & Heyka, M. (2011). Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus L.) we współczesnej terapii – wskazania i bezpieczeństwo stosowania. Postępy Fitoterapii, 2011/3. Retrieved 25 April 2022, from https://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2014/11/pf_2011_208-218.pdf (dostęp 25.04.2022)
4. Ożarowski, A., & Jaroniewski, W. (1989). Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie (pp. 159-162). Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych.
5. EMA/HMPC/369801/2009 https://www.ema.europa.eu/en/documents/herbal-report/final-assessment-report-chelidonium-majus-l-herba_en.pdf (dostęp 25.04.2022)
