Podbiał pospolity większości z nas kojarzy się z licznymi, żółtymi kwiatami oraz chorobami gardła – w tym przypadku jest niezwykle często stosowany (wystarczy wspomnieć tymianek i podbiał i już wszyscy wiedzą o co chodzi). A czy podbiał działa na kaszel? Jakie dokładnie właściwości kryją w sobie surowce lecznicze podbiału pospolitego? Kiedy kwitnie i gdzie rośnie podbiał pospolity?
Spis treści
Podbiał pospolity jest doskonale znany medycynie naturalnej. A to wszystko przez jego unikatowy skład chemiczny – a właściwie nie jego, a substancji zawartych w surowcach podbiału pospolitego. Podbiał pospolity zawiera w sobie:
Związki chemiczne, które zawiera w sobie podbiał pospolity odpowiadają za działanie (uwaga, będzie tego sporo): powlekające, osłaniające, wykrztuśne, przeciwzapalne, bakteriobójcze, ściągające, oraz rozkurczowe.
Wyciągi alkoholowe lub napary wodne z kwiatów oraz liści podbiału pospolitego z powodzeniem stosuje się w stanach nieżytowych jamy ustnej oraz gardła – czyli chrypka, kaszel związany z przeziębieniem albo nieżyt błon śluzowych górnych dróg oddechowych – tym się zajmie podbiał. Można też sięgnąć po nie także w nieżycie oskrzeli, gdy doskwiera suchy kaszel lub pojawia się problem z odkrztuszaniem zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny. Wodne i alkoholowe przetwory surowców podbiału pospolitego znalazły także zastosowanie podczas przeziębień. Niejednokrotnie zalecane są również u pacjentów z rozedmą lub astmą.
Wspomniane napary i wyciągi (albo jak ktoś woli – herbatki) działają nie tylko na drogi oddechowe, lecz bywają użyteczne również w chorobach pęcherza czy nerek.
Psst… Na kaszel poleca się też przepis od Pana Tabletki na syrop z pędów sosny (klik!), a rumiankowo-szałwiowy napar z nutą mięty to świetna domowa płukanka na gardło (klik!).
Popularny w aptece preparat, czyli tymianek i podbiał, to tabletki, które w składzie zawierają wodne wyciągi z ziela tymianku i z liścia podbiału. Świetnie działają na gardło, chrypkę i kaszel, powlekając gardło, łagodząc podrażnienia i powstrzymując działania odruchowe błony śluzowej gardła, i tym samym łagodząc kaszel. Niby nic, a tyle działań.
Przyrządzony z liści i kwiatów podbiału mocny napar nada się do nasączenia przymoczek, wykorzystywanych przy odleżynach, w oparzeniach czy po stłuczeniach. Tego rodzaju wilgotny opatrunek można nałożyć na skórę również podczas stanu zapalnego lub uciążliwego świądu, a także przy wypryskach, problemie z trądzikiem i owrzodzeniach.
Przy problemach skórnych, takich jak stan zapalny, świąd lub owrzodzenia można od czasu do czasu wykonać kąpiel z dodatkiem naparu z kwiatów oraz liści podbiału. Tego typu kąpiel przyniesie ulgę również przy stłuczeniach lub zwichnięciach poszczególnych części ciała (a można też zrobić okład z liści podbiału – właśnie na stłuczenia i zwichnięcia).
Przeciwwskazaniem do stosowania produktów wykonanych na bazie surowców podbiału pospolitego jest nadwrażliwość na jakikolwiek składnik zawarty w roślinie, a także na inne rośliny z rodziny Asteraceae. Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią nie powinny sięgać po podbiał. A z uwagi na brak odpowiednich danych, dzieci do 12. r.ż. również nie powinny otrzymywać przetworów wykonanych z surowców podbiału pospolitego.
***
gatunek: Podbiał pospolity (łac. Tussilago farfara L.)
rodzina: Astrowate (łac. Asteraceae)
Podbiał pospolity zalicza się do bylin. W czasie rozwoju roślina sięgać może do 20 cm wysokości, a z jej okazale rozgałęzionego kłącza wyrastają rozłogi, które bardzo łatwo ulegają zakorzenieniu.
Kwiatonośne pędy podbiału pospolitego wyrastają jeszcze przed pojawieniem się liści, a pokryte są łuskami. Opisywana bylina rozwija ogonkowe liście o sercowato-okrągłym kształcie, które na brzegach posiadają wycięcia przypominające ząbkowanie. Na spodniej stronie liścia podbiału znajdują się gęste włoski – mówimy wówczas o owłosieniu kutnerowatym.
Okres kwitnienia podbiału pospolitego przypada na okres wiosenny – przełom marca oraz kwietnia. Gdy roślina zakwita, uwidacznia swe złocistożółte kwiaty zebrane w koszyczki.
Kwiaty są złocistożółte, zebrane w pojedyncze, szczytowe koszyczki. Owocem podbiału jest niełupka posiadająca kielichowy puch.
Jeśli chcesz udać się w miejsce, gdzie rośnie podbiał pospolity, nie musisz szukać tajemniczych miejsc. Wystarczy, że udasz się w wilgotne zarośla czy na pobliskie przydroża. Podbiał pospolity można spotkać również na pogorzeliskach, groblach, gliniastych zboczach oraz przy brzegach wód. Jeśli roślina otrzyma odpowiednią ilość wilgoci, wyrośnie również na łące czy polu.
Cennym surowcem, który znalazł swe zastosowanie także w medycynie czy farmacji, są liście, a także kwiaty podbiału pospolitego. Najlepszym czasem na zbiory tych surowców jest moment rozpoczęcia fazy kwitnienia podbiału. A kiedy kwitnie podbiał pospolity? Jak już wspominałem wyżej – od marca aż do maja. W niektórych pracach wymienia się również korzeń i ziele podbiału jako surowiec leczniczy.
Zdrowotności!
Pan Tabletka
P.S. Bywa i tak, że od kaszlu i bólu gardła do gorączki niedługa droga… Jeśli chcesz, aby gorączka u Twojego dziecka była Ci niestraszna, moja książka „Gorączka. Przewodnik dla rodziców” (klik!) się poleca!
1.Rybak D. (1993). Atlas roślin leczniczych. Wydawnictwo “Arkady”, Warszawa, s. 206-207.
2. Piotrowska, P., Wojcińska, M., Matławska, I. (2015). Podbiał pospolity (Tussilago farfara L.). Postępy Fitoterapii, 3, s. 157-171.
3. Original Tymianek I Podbiał (100 mg + 100 mg)/pastylkę; pastylki twarde. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Dostępne na: https://files.supple.pl/uploads/leaflet/446/Charakterystyka-6844-20171005000000-3329_A-20171012000545__1_.pdf. (Dostęp: 06.04.2023).