Imbir to król przypraw korzennych. Nie wyobrażam sobie bez niego mojej zimowej, rozgrzewającej herbaty. O daniach kuchni azjatyckiej już nawet nie wspominam… Mam wrażenie, że to taka uniwersalna przyprawa – do deserów, wypieków, mięs, warzyw – wszystkiego. Zapraszam zatem na bliższe przyjrzenie się imbirowi.
Spis treści
Zanim poopowiadam o kulinarnych aspektach stosowania imbiru, przejdźmy najpierw do równie istotnej kwestii: na jakie dolegliwości pomaga imbir?
Wspomniałem wcześniej o właściwościach rozgrzewających i napotnych imbiru. Ciekawostką jest to, że w zależności od postaci, zmieniają się właściwości surowca. Okazuje się, że świeży surowiec posiada większe właściwości napotne niż suszony. Ten drugi natomiast dużo bardziej rozgrzewa niż świeże kłącze. Dlaczego? Dzieje się tak, ponieważ w trakcie suszenia surowca gingerol przekształca się w inną substancję – shogaol, która działa dwukrotnie bardziej rozgrzewająco. Podobne różnice między surowcami są w smaku – imbir suszony jest dużo mniej aromatyczny niż imbir świeży. Ale przecież to oczywiste 😉
Nie byłbym sobą, gdybym nie wspomniał tutaj o moich autorskich przepisach, w składzie których znajdziesz imbir. Jesień to doskonała pora roku na wypróbowanie m.in.
Imbir uważany jest za bezpieczny surowiec – mogą się jednak zdarzyć sporadyczne przypadki podrażnień żołądka, niestrawności czy nudności. Pacjenci, którzy mają nadwrażliwość na którąkolwiek z substancji czynnych powinni zrezygnować z jego spożywania.
Natomiast ja zawsze podkreślam, że trzeba do wszystkiego podchodzić ze zdrowym rozsądkiem. Przecież odrobina przyprawy dodana do herbaty nikomu krzywdy nie zrobi. O ile nie będzie się tej herbaty wypijało wiadrami, a jeśli jest taka pyszna, to o to nietrudno…
W tym przypadku sprawa jest odrobinę skomplikowana. Chodzi bowiem o to, że z jednej strony imbir nie działa szkodliwie na płód, ale z drugiej strony nie ma wystarczająco dokładnych badań na temat bezpieczeństwa jego stosowania w ciąży, dlatego zdania są podzielone. Ja jestem zdania, że ostrożności nigdy za wiele, szczególnie w tak szczególnym czasie, więc nie zalecałbym stosowania imbiru w czasie ciąży. Tak samo sprawa wygląda z karmieniem piersią – nie ma badań, więc trzeba do tego podchodzić ostrożnie.
W tym przypadku posłużę się autorytetem: Europejska Agencja Leków (EMA) nie zaleca stosowania imbiru u dzieci w następujących przypadkach:
Warto także pamiętać o tym, że jest to silna przyprawa, i podawanie jej małym dzieciom może znacznie podrażnić ich kubki smakowe. Zaleca się więc niepodawanie imbiru dzieciom do co najmniej 12. miesiąca życia.
Standardową dawką jest ok. 1-3 g w celu leczenia nudności. Natomiast w przypadku innych zastosowań, 1 g imbiru będzie w zupełności wystarczający. EMA natomiast zaleca stosowanie 750 mg u dorosłych i 250-500 mg u dzieci (niestety nie uściślili jakiego surowca – prawdopodobnie chodzi o suszone kłącze), podawane od 30 min. do 1h przed podróżą w celu leczenia choroby lokomocyjnej.
W metaanalizie oceniającej wpływ przyprawy na metabolizm i otyłość wykazano (na modelach zwierzęcych i na ludziach), że imbir był bardziej skuteczny niż placebo w redukcji wskaźnika BMI oraz wpływał na apetyt uczestników badania. Możemy więc uznać, że surowiec może być pomocny w walce z otyłością, ale dalej nie mamy wystarczającej ilości badań, żeby uznać to za wiarygodne źródło. W tym przypadku jak mantrę będę powtarzał – zbilansowana dieta i wysiłek fizyczny to podstawa!
Oto kolejne pytanie, na które odpowiedź będzie podobna do poprzednich: przede wszystkim brak jest jednoznacznych, mocnych dowodów na poparcie takiej tezy. Jednak można znaleźć badania, które mówią, że przyprawa może mieć korzystny wpływ na obniżenie ciśnienia krwi, natomiast w większości przypadków jest to uzależnione od wielu czynników: wieku pacjenta, dawki imbiru, długości przyjmowania i wielu, wielu innych…
***
A teraz trochę wiedzy botanicznej.
gatunek: Imbir lekarski (łac. Zingiber officinale)
rodzina: Imbirowate (łac. Zingiberaceae)
Nasz dzisiejszy bohater to roślina z rodziny imbirowatych, która pochodzi z południowo-wschodniej Azji. Obecnie uprawia się ją głównie w Indiach, a także na Jamajce. Ta charakterystyczna bulwa, którą zjadamy, to jego kłącze. Imbir spotykany w sklepach to tzw. młody imbir – zbiera się go ok. 2-5 miesięcy po posadzeniu. Imbir sproszkowany, kupowany w torebkach, jest natomiast dojrzały – daje mu się więcej czasu na wzrost, bo zbiera się go po około 8-10 miesiącach.
Kłącze imbiru wygląda trochę jak połączenie powykręcanego ziemniaka i grubego podziemnego korzenia. Hmm, sam nie wiem. Ciężko to opisać 😉 Świeżego kłącza lepiej nie obierać (trzeba to zrobić dopiero przed samym użyciem), żeby przyprawa zachowała świeży aromat jak najdłużej. Warto go trzymać w lodówce, można go także włożyć do foliowego woreczka lub zawinąć w papier – zachowa wtedy swój aromat na dłużej.
Jak mam opisać smak imbiru to pierwsze określenia, które przychodzą mi do głowy to ostry i aromatyczny. Kłącze zawiera w sobie zingiberen, gingerole, linalole, geraniole, kurkumen, cytral i cyneol. Brzmi egzotycznie, prawda? A to właśnie za nimi kryje się ten niepowtarzalny, ostro-ziołowo-kwiatowy smak i aromat, na początku palący, a potem zostawiający za sobą lekki posmak goryczy.
Zdrowotności!
Pan Tabletka
Marcin
P.S. A tutaj (klik!) opowiadałem o naturalnych sposobach na kaszel i katar – zachęcam do obejrzenia 🙂
***
1. European Medicines Agency (2012).Community herbal monograph on Zingiberofficinale Roscoe, rhizoma. Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC). Dostępne na: https://www.ema.europa.eu/en/documents/herbal-monograph/final–community-herbal-monograph-zingiber-officinale-roscoe-rhizoma_en.pdf
2. European Medicines Agency (2013).Ginger, Zingiber officinale Roscoe, rhizoma. Herbalmedicine: summary for the public. Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC).Dostępne na:https://www.ema.europa.eu/en/documents/herbal-summary/ginger–summary-public_en.pdf
3. Farrimond, S. (2018).The Science of Spice, DK. s. 188-189
4. Gawłowska, A., Halarewicz, A., Jabłoński, J., Bernades-Rusin, M. (2018).Atlas przypraw. Warszawa: Wydawnictwo SBM, s. 86-87
5. Markuza-Bienicka, M. (1981).Zioła i przyprawy mojej kuchni. Warszawa:Wydawnictwo Wiatra, s. 44
6. Matławska, I. (red.) (2008).Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji.Wydanie trzecie poprawione i uzupełnione. Poznań: Wydawnictwo NaukoweUniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, s. 358-359
7. Pahlow, M. (2007).Zdrowe przyprawy. Wrocław: MedPharm Polska, s. 39-41
8. Hasani H, Arab A, Hadi A, Pourmasoumi M, Ghavami A, Miraghajani M. Does ginger supplementation lower blood pressure? A systematic review and meta-analysis of clinical trials. Phytother Res. 2019 Jun;33(6):1639-1647. doi: 10.1002/ptr.6362. Epub 2019 Apr 11. PMID: 30972845.
9. Melahat Sedanur Macit, Saniye Sözlü, Betül Kocaadam & Nilüfer Acar-Tek, Evaluation of Ginger ( Zingiber Officinale Roscoe ) on Energy Metabolism and Obesity: Systematic Review and Meta-Analysis; May 2019, Food Reviews International 35(1):1-22, DOI:10.1080/87559129.2019.1608556
10. https://examine.com/supplements/ginger/
11. Schilcher H., Dorsch W., wydanie polskie: Fecka I., Ziołolecznictwo w pediatrii, MedPharm Polska 2010